Cây tóp mỡ lá to điều trị liệt dương, bại liệt nửa người và phong thấp

Cây tóp mỡ lá to có mặt ở khắp nước ta, tuy nhiên, không phải ai cũng biết hết các công dụng làm thuốc của nó.

Thông thường, dân gian hay lấy rễ cây này ngâm rượu hoặc nấu nước uống để điều trị tê thấp (với liều từ 10 – 15 g mỗi ngày).

Tuy nhiên, cây tóp mỡ lá to còn được dùng trong nhiều trường hợp ngặt nghèo khác. Vậy, đó là những bệnh gì?

Tóp mỡ lá to là cây gì?

Tóp mỡ lá to (Flemingia macrophylla) là một loại thảo dược dân gian và có nhiều tên gọi khác nhau như: niễng cái, hàm xì, đậu ma (khác với một loại dây leo khác cũng có tên là đậu ma)…

Hình ảnh cây thuốc

Đây là loài cây bụi, thường cao không quá 4 m và có các điểm nhận dạng là:

• Lá kép gồm 3 lá chét, bản lá to, có hình ngọn giáo nhọn và không có lông (nhưng lá kèm thì có lông nhung).
• Hoa mọc thành cụm, không có cuống hoa và có lông màu vàng hung.
• Quả thuộc dạng quả đậu và cũng có lông nhung.

Công dụng làm thuốc của cây tóp mỡ lá to

Rễ và lá cây đều được dùng làm thuốc. Theo y học cổ truyền, rễ cây có vị ngọt nhẹ, hơi chát và có tính bình, có thể thu hái quanh năm rồi dùng tươi hoặc khô để điều trị các chứng như:

Cách dùng: sắc lấy nước uống từ 30 – 60 g rễ cây mỗi ngày.

Ngoài ra, rễ cây cũng được dùng ngoài da để làm giảm sưng tấy (giã nát rễ tươi rồi đắp lên).

Lá cây: Lá cây tóp mỡ lá to có tác dụng tiêu viêm, vì vậy, nó cũng được dùng ngoài da để giảm sưng tấy và điều trị lở loét.

Hình ảnh cây thuốc

Các nghiên cứu về cây tóp mỡ lá to

• Hoạt tính chống oxy hóa: Theo tạp chí Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, chiết xuất nước từ rễ cây tóp mỡ lá to có tác dụng chống oxy hóa đáng kể (2).
• Tác dụng bảo vệ gan: Theo tạp chí The American Journal of Chinese Medicine, chiết xuất nước từ cây tóp mỡ lá to cho thấy tác dụng chống lại tổn thương gan do CCl ₄ gây ra (thông qua cơ chế chống oxy hóa) (3).
• Tác dụng đối với xương: Theo tạp chí Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy trong cây tóp mỡ lá to có các hoạt chất giúp ức chế quá trình hủy tế bào xương tủy, vì vậy, nó ngăn chặn được sự mất xương ở chuột cái bị cắt buồng trứng và cho thấy tác dụng cải thiện sự mất xương (cũng như tiềm năng làm thuốc điều trị loãng xương) (4).
• Tác dụng giảm đau: Theo tạp chí Bangladesh Pharmaceutical Journal, chiết xuất thô từ cây tóp mở lá to có hoạt tính giảm đau ngoại vi đáng kể (5).

Thông tin thêm

Ngoài cây tóp mỡ lá to thì ở nước ta còn có:

• Loại cây hẹp nhớt (tên khoa học: Flemingia lineata (L.) Roxb. ex W. T. Aiton var. glutinosa Prain).
• Cây tóp mỡ Graham (tên khoa học: Flemingia grahamiana Wight et Arn), thường được dùng làm cây phân xanh.
• Loại cây có chồi (tên khoa học: Flemingia strobilifera (L.) W. T. Aiton var. strobilifera), lá cây được dân gian dùng để rửa các vết thương ngoài da.
• Cây tóp mỡ suối (tên khoa học: Flemingia strobilifera (L.) W. T. Aiton var. fluminalis (C. B. Clarke ex Prain) Thuan (F. fluminalis C. B. Clarke ex Prain), rễ, thân và lá cây được dùng làm thuốc điều trị phong thấp, đau nhức xương khớp.
• Cây tóp mỡ thẳng (Flemingia stricta Roxb. ex. W. T. Aiton), lá cây được dùng làm thuốc điều trị ghẻ.
• Loại cây tròn (Flemingia chappar Ham. ex Benth), lá cây được dân gian Lào nấu lấy nước uống như trà (1).