Cây tai đất điều trị viêm xương tủy, viêm họng, viêm amidan

Cây tai đất đặc biệt ở chỗ có hoa màu tím nhạt, mọc riêng lẻ trên một cái cuống mảnh, dài từ đất thẳng lên và có hình như một ống phễu với đài hoa dạng mo.

Sở dĩ đặc biệt như vậy là vì cây này thuộc dạng cây ký sinh, thường sống nhờ trên các loài cây họ Gừng, họ Lúa. Ở nước ta, nó còn được gọi là cây dã cô, cây lệ đương, …

Có lẽ ít ai nghĩ rằng, cây tai đất cũng là một loại thảo dược dân gian, được dùng toàn cây hoặc hoa để làm thuốc điều trị nhiều bệnh như viêm xương tủy, suy nhược thần kinh, mụn nhọt… Cây có tên khoa học là Aeginetia indica, thuộc họ Hoa mõm sói (1) (2).

Cây tươi

Công dụng làm thuốc của cây tai đất

Theo y học cổ truyền, cây tai đất có vị đắng nhưng tính mát và hơi độc (có ít độc). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các thầy thuốc vẫn dùng cây này (với liều thấp) để điều trị các bệnh như:

Cách dùng: Nấu lấy nước uống từ 9 – 15 g toàn cây mỗi ngày.

Dùng ngoài da: Vì có tính mát, giúp giải độc nên cây tai đất còn được dân gian dùng đắp ngoài da khi bị mụn nhọt. Cách dùng như sau: lấy cây tươi, giã nát rồi đắp lên (cũng có thể dùng hoa tươi giã nát, thêm chút dầu mè rồi đắp lên).

Với trường hợp rắn độc cắn, y học cổ truyền cũng có ghi lại bài thuốc sơ cứu bằng cách lấy 30 g hoa cây tai đất (đã phơi khô), xay nát cùng 7 g ngô công, 0,3 g xạ hương rồi trộn với một ít dầu mè và đắp lên. Tuy nhiên, cách làm này khá phức tạp nên ít được sử dụng. Ngày nay, dân gian ta dùng các bài thuốc đơn giản hơn để sơ cứu khi bị rắn cắn (như dùng trái đu đủ non) (2).

Cây tươi

Các nghiên cứu về cây tai đất

• Hoạt tính chống ung thư: Theo tạp chí Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, chiết xuất nước từ cây tai đất có chứa các hoạt chất giúp hỗ trợ thuốc hóa trị trong điều trị ung thư thận ở người (3).
• Tác dụng chống viêm gan C: Theo tạp chí International Journal of Molecular Sciences, nước sắc từ cây tai đất giúp cải thiện bệnh viêm gan C và làm giảm sự tiến triển của bệnh (4).
• Hoạt tính chống tiểu đường: Theo tạp chí Biomedicine & Pharmacotherapy, cây này được dân gian nhiều nước dùng làm thuốc điều trị nhiều bệnh như viêm khớp, viêm gan, tiểu đường. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy: chiết xuất methanol từ cây tai đất có tác dụng chống bệnh tiểu đường và chống lại độc tính của Paracetamol trên gan chuột thí nghiệm (5).
• Tác dụng giảm đau, hạ sốt: Theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology, kết quả thí nghiệm trên chuột cho thấy chiết xuất thô từ cây tai đất có các hoạt chất giúp giảm đau và hạ sốt đáng kể (6).

Thông tin thêm

Ngoài cây tai đất được nói đến trong bài viết này thì ở nước ta còn có cây tai đất cọng (Aeginetia acaulis, hay còn gọi là cây lệ đương cuống). Cây này cũng được dùng ngoài da để điều trị mụn nhọt (2).