Hái trà rau cỏ dân gian – tập tục ngày mùng 5 tháng 5 của người Việt

Rate this post

Ở các nước phương Đông có một ngày Tết truyền thống bên cạnh Tết Nguyên Đán, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5, đó là Tết Đoan Ngọ.

Tết Đoan Ngọ được dân gian gọi là Tết giết sâu bọ bởi vì họ tin rằng: vào giờ ngọ của ngày mùng 5 tháng 5, ánh sáng của mặt trời sẽ diệt trừ sâu bọ và nếu con người thờ cúng thành tâm thì sẽ được vụ mùa bội thu.

Không chỉ thế, người Việt xưa còn bắt một cái bếp giữa nhà, đặt lên bếp một cái chảo không rồi dùng đũa quơ qua quơ lại vài phút. Ngoại tôi bảo làm như vậy là để làm “phép” xua đuổi muỗi, ruồi, kiến gián…, để chúng không vào nhà.

Tết Đoan ngọ (Tết diệt sâu bọ)

Ngoài ra, dân gian còn đi cắt 10 loại thảo dược quanh nhà trong giờ Ngọ (từ 11 h trưa đến 1 giờ chiều) để làm thành một loại trà giúp ngừa nhiều bệnh. Ông bà tôi gọi đó là trà dân gian.

Thật ra, ở mỗi nơi thì công thức trà này sẽ có chút khác nhau, tuy nhiên, riêng Ngoại tôi thì dùng 10 trong 20 loại thảo dược sau:

Mã đề: Có công dụng thông mật, lợi tiểu, làm tan sỏi thận, sỏi bàng quan (cắt nhỏ phơi khô).
Lá khế: Có công dụng giải độc tố, điều trị nổi mề đai… (cắt nhỏ hoặc tuốt lá rồi phơi khô).
Lá ổi: Có công dụng giúp tan mỡ máu, kích thích tiêu hóa, ngăn ngừa tiêu chảy… (cắt nhỏ rồi phơi khô).
Lá vối: Có công dụng thông ruột, kích thích quá trình tiêu hóa, giúp đường ruột hấp thụ tốt thức ăn, giúp tan mỡ máu, cân bằng huyết áp… (cắt nhỏ phơi khô).
Lá sen: Có công dụng làm tan mỡ máu, giúp an thần, dễ ngủ… (cắt nhỏ, phơi khô).
Lá trà xanh: Có công dụng điều chỉnh huyết áp nhất là những người bị tăng huyết áp (cắt nhỏ phơi khô).
Lá sộp: Có công dụng tiêu ung bướu, bướu cổ… (lấy cả nhánh và lá cắt nhỏ phơi khô, không lấy nhánh già).
Lá mơ rừng: Có công dụng điều trị phát ban, hỗ trợ tiêu hóa, bệnh đường ruột… (lấy cả dây và lá mơ đem cắt nhỏ phơi khô).
Cỏ mực: Có công dụng cầm máu, kháng sinh, chống viêm… (cắt nhỏ lá và thân phơi khô).
Cỏ xước: Có công dụng kháng viêm, điều trị đau lưng, nhức mỏi, giúp tan mỡ trong máu… (cắt nhỏ phơi khô).
Lá dành dành: Có công dụng hỗ trợ hoạt động của thận… (cắt nhỏ phơi khô, liều lượng bằng một nửa so với các loại lá khác).
Lá từ bi nhỏ: Có công dụng hỗ trợ điều trị bệnh dạ dày, kháng sinh, giải cảm… (cắt nhỏ phơi khô).
Cỏ hôi: Có công dụng kháng sinh, điều trị cảm cúm, ho, giúp bổ phổi, cầm máu… (cắt nhỏ thân, lá, hoa phơi khô).
Rau mương: Có công dụng thông máu, hoạt huyết, điều trị đau nhức… (cắt cả thân và lá phơi khô).
Rau nhãn lồng (lạc tiên): Có công dụng bổ tim, giúp ăn ngủ khỏe, an thần, có giấc ngủ ngon… (cắt thân lá rồi phơi khô).
Rau ngót: có công dụng xổ độc, giúp hết mẩn ngứa… (cắt cả thân, nhánh, lá đem phơi khô).
Đinh lăng: Có công dụng tăng cường sức khỏe, giúp ăn ngon ngủ ngon, giảm đau nhức… (cắt cả thân và cành lá, phơi khô; liều lượng bằng một nửa so với các loại lá khác).
Lá cóc: Có công dụng giải cảm, có thể nấu nước xông hơi… (cắt lá nhỏ, phơi khô).
Rau tập tàng: Có công dụng giải cảm, phòng ngừa bệnh…; (cắt lá nhỏ phơi khô).
Cỏ mần trầu: Có công dụng hạ huyết áp, làm đẹp tóc… (rửa sạch rồi phơi cả cây, lá và rễ).

Trong số các thảo dược trên, Ngoại tôi chọn hái 10 loại có sẵn quanh nhà rồi cắt nhỏ, phơi khô, trộn đều, chia thành từng túi nhỏ (khoảng 50 g mỗi túi) và để dùng dần.

Cách dùng: hãm uống như trà, mỗi ngày uống 1 lần.

Chén trà dân gian

Qua năm sau, Ngoại lại tiếp tục hái vào ngày mùng 5 tháng 5 và sử dụng tiếp (điều đặc biệt là phải hái những loại thảo dược đó trong thời gian từ 12 h đến 13 h trưa, tức trong giờ Ngọ).

Ngoại nói: thay vì mua trà thì làm trà theo cách này lại an toàn hơn, giúp ích cho sức khỏe nhiều hơn. Các loại thảo dược này có dược tính nhẹ nên cũng ít gây ra các tác dụng phụ.

Và mỗi vùng miền lại có những cây lá khác nhau, vì vậy, tùy theo khu vực bạn ở có loại thảo dược nào thì bạn sử dụng loại thảo dược đó nhé (sao cho đủ 10 loại là được).

Lê Nhi