Cẩm địa la (ngán trắng), công dụng làm thuốc ít người biết

Rate this post
Cẩm địa la (ngán trắng), công dụng làm thuốc ít người biết

Trong nhóm các loài cây thuộc họ Gừng thì cẩm địa la là loài khá ấn tượng: cụm hoa đẹp, có mùi thơm dịu và khi cây ra hoa thì lá mới xuất hiện, sau đó phát triển cùng hoa và lá của nó mọc thành búi từ 2 – 5 lá, mặt trên của lá loang lổ những vết màu đỏ tía sẫm.

Có lẽ vì thế mà ở một số nơi, nó còn được gọi là cây ngải máu. Nhìn chung, cây này không cao như các loài khác thuộc họ Gừng (thường thì cây chỉ cao 40 cm trở lại).

Đặc biệt, cây cẩm địa la có rất nhiều củ to, tròn tròn như trứng nhưng không đều nhau và đây cũng là bộ phận được dùng làm thuốc của cây.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu công dụng làm thuốc của nó nhé!

Cẩm địa la điều trị bệnh gì?

Rễ củ của cây cẩm địa la có tên khoa học là Rhizoma Kaempferiae Rotundae, chứa nhiều tinh dầu và thường được nhổ vào mùa đông xuân.

Cẩm địa la (ngán trắng), công dụng làm thuốc ít người biết

Cẩm địa la

Sau khi nhổ thì ta rửa sạch, thái thành từng miếng mỏng rồi phơi khô. Hiện nay, ở nước ta, cây này chưa phổ biến lắm, thường chỉ thấy mọc nhiều ở thành phố Hồ Chí Minh và Kon Tum.

Theo nhà nghiên cứu Võ Văn Chi (trong quyển Từ điển cây thuốc Việt Nam, tập 1) thì củ cẩm địa la có mùi thơm đậm, vị cay nồng, hơi hăng và đắng. Về công dụng thì nó có tính bình và được dân gian nhiều nơi dùng với nhiều công dụng như:

Cách dùng: sắc lấy nước uống từ 6 – 13 g mỗi ngày (nếu tán bột rồi uống thì chỉ dùng 4 – 8 g bột thuốc mỗi ngày, hòa với nước cơm, đợi bớt nóng rồi uống). Ghi chú: nước cơm là nước chắt ra khi nồi cơm gần chín.

Cẩm địa la (ngán trắng), công dụng làm thuốc ít người biết

Củ cẩm địa la

Dùng ngoài da: Củ cẩm địa la còn được dùng làm thuốc ngoài da để giúp tiêu sưng, giảm viêm và hỗ trợ điều trị quai bị… (bằng cách dùng củ tươi, rửa sạch, giã nát rồi đắp lên) (1).

Thông tin thêm

Cây cẩm địa la có tên khoa học là: Kaempferia rotunda, thường mọc hoang dưới tán rừng hoặc những nơi ẩm ướt. Ngày nay, nhiều nơi cũng trồng cây này để làm thuốc hoặc trồng như một loại cây cảnh (vì hoa của nó đẹp và thơm) (1).

Cẩm địa la (ngán trắng), công dụng làm thuốc ít người biết

Cẩm địa la

Điều khá thú vị là: củ và lá non của cây cẩm địa la có thể chế biến để làm thức ăn, tuy nhiên, ngày nay ít ai ăn củ mà chủ yếu lấy củ để làm thuốc (hoặc dùng để làm mỹ phẩm vì củ này khá thơm) (1).

Các nghiên cứu về cây cẩm địa la

  • Thành phần tinh dầu: Theo kết quả nghiên cứu thì tinh dầu từ thân rễ (củ) cẩm địa la có chứa các thành phần như: benzyl benzoate (69.7%, 20.2%), n-pentadecane (22.9%, 53.8%) và camphene (1.0%, 6.2%)… (2).
  • Hoạt tính chống côn trùng: Kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất methanol từ thân rễ cây cẩm địa la có chứa các hoạt chất giúp chống lại côn trùng, cụ thể là ấu trùng bướm đêm Spodoptera littoralis (3).
  • Hoạt tính kháng nấm: Theo tạp chí Journal of Pharmaceutical Sciences and Community, tinh dầu từ thân rễ (củ) của cây cẩm địa la có chứa các hoạt chất giúp chống lại sự phát triển của nấm Candida albicans (4).
  • Hoạt tính giảm đau: Kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất ethanol từ thân rễ của cây cẩm địa la có chứa các hoạt chất giúp giảm đau và chống viêm đáng kể (và ít gây tác dụng phụ) (5).
Nguồn tham khảo
  1. Võ Văn Chi, Từ điển cây thuốc Việt Nam, tập 1, NXB Y học, trang 363.
  2. Composition of the essential oils of Kaempferia rotunda L. and Kaempferia angustifolia Roscoe rhizomes from Indonesia, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ffj.1284, ngày truy cập: 25/ 01/ 2022.
  3. Polyoxygenated cyclohexane derivatives and other constituents from Kaempferia rotunda L, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031942207001690, ngày truy cập: 25/ 01/ 2022.
  4. Daya hambat minyak atsiri dan ekstrak limbah sisa destilasi rimpang kunir putih (Kaempferia rotunda) terhadap pertumbuhan Candida albicans ATCC 10231, https://e-journal.usd.ac.id/index.php/JFSK/article/view/81, ngày truy cập: 25/ 01/ 2022.
  5. Anti-Inflammatory and Analgesic Activity of Ethanolic Extract of Kaempferia Rotunda Rhizome in Rats, http://repository-tnmgrmu.ac.in/4770/m, ngày truy cập: 25/ 01/ 2022.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button