Bòi ngòi lớn (cỏ lưỡi đòng) điều trị trĩ ra máu, viêm ruột, đau lưng

Có ít nhất 16 loại bòi ngòi được dùng làm thuốc ở nước ta, trong đó, bòi ngòi tai, bòi ngòi hoa nhỏ, bòi ngòi lớn… là những loại thường được dùng làm thuốc nhất.

Với cây bòi ngòi lớn thì đây là loại thảo dược dân dã, thường được dùng làm thuốc điều trị các bệnh như viêm dạ dày, trĩ ra máu, áp xe… và nhiều bệnh khác (1).

Cách dùng nó như thế nào? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!

Bòi ngòi lớn là cây gì?

Cây bòi ngòi lớn còn được gọi là cỏ lưỡi đòng, có tên khoa học là Hedyotis hedyotidea, thuộc họ Cà phê.

Cây có các đặc điểm đáng chú ý sau:

• Thuộc dạng cây bụi, mọc bò, có khi nhẵn, có khi có lông.
• Cành có 4 cạnh, dần dần tròn hơn.
• Lá mọc đối, dài từ 4 – 10 cm, mặt trên nhẵn bóng, mặt dưới có lông mịn trắng, có lá kèm và lá kèm cũng có lông mịn.
• Hoa màu trắng, mọc thành cụm.
• Quả thuộc dạng quả nang, chứa các hạt nhỏ.

Ở Việt Nam, cây bòi ngòi lớn được tìm thấy ở các tỉnh như: Yên Bái, Khánh Hòa, Huế…

Bòi ngòi lớn

Công dụng làm thuốc của cây bòi ngòi lớn

Được biết, các bộ phận của cây bòi ngòi lớn đều có thể dùng làm thuốc. Vì vậy, người ta thu nhổ toàn cây, rửa sạch, chặt ngắn ra rồi phơi khô.

Theo y học cổ truyền, cây thuốc này có vị ngọt nhạt, tính mát và có các công dụng sau:

Cách dùng: nấu lấy nước uống từ 15 – 30 g dược liệu mỗi ngày.

Dùng ngoài da: Với trường hợp lở ngứa ngoài da thì bạn có thể lấy lá tươi, rửa sạch rồi nấu lấy nước và dùng nước ấy rửa da thường xuyên.

Bài thuốc kết hợp: Với bệnh viêm ruột, tiêu chảy và đau dạ dày thì bạn có thể dùng 30 g bòi ngòi lớn (toàn cây), 30 g hành đen và 15 g cúc bạc leo; tất cả cùng nấu lấy nước uống (1).

Cây tươi

Lưu ý: Phụ nữ mang thai không được dùng.

Các nghiên cứu

Nhìn chung, công dụng làm thuốc của cây bòi ngòi lớn mới chỉ được biết nhiều trong phạm vi dân gian và các ghi chép về y học cổ truyền. Trên thế giới, các công trình nghiên cứu về dược tính của nó vẫn còn khá khiêm tốn. Tuy nhiên, chúng ta cũng có thể kể đến một số kết quả đáng ghi nhận như:

• Theo tạp chí Acta Pharmacologica Sinica, kết quả nghiên cứu trên chuột thí nghiệm cho thấy trong cây thuốc này có chứa hợp chất betulin. Hợp chất này (dùng trước khi xảy ra bệnh) có tác dụng ngăn chặn quá trình viêm gan và cải thiện tình trạng tổn thương gan (thông qua cơ chế điều hòa miễn dịch) (2).
• Theo tạp chí China Journal of Chinese Materia Medica, cây bòi ngòi lớn là vị thuốc cổ truyền của nhiều nước và được dùng điều trị nhiều bệnh như viêm dạ dày, cảm lạnh, viêm khớp, ho… Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy cây này chứa nhiều hợp chất có tác dụng đối với hệ miễn dịch (3).

Hiển nhiên, đây chỉ là các kết quả bước đầu. Vì vậy, trong tương lai, chúng ta vẫn cần nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu hơn để có thể ứng dụng cây thuốc này nhiều hơn.