Chăm Sóc Và Điều Trị Bệnh Nhân Tâm Thần Tại Cộng Đồng

Rate this post

Tổ chức Y tế Thế giới dự báo, bệnh trầm cảm nói riêng, các bệnh lý tâm thần nói chung sẽ trở thành gánh nặng y tế trên toàn cầu, chỉ sau các bệnh lý tim mạch. Cuộc sống hiện đại phức tạp với nhiều áp lực từ công việc, các mối quan hệ xã hội, tác động từ môi trường,… là những nguyên nhân khiến con người gặp phải các rối loạn về tâm thần.

Bệnh gia tăng 

Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa về sức khỏe tốt bao gồm trạng thái thoải mái cả thể chất, tinh thần. Trong thế giới hiện đại, con người thường gặp phải nhiều vấn đề về tâm thần, bằng chứng là tỷ lệ người mắc các bệnh tâm thần ngày càng tăng.

Theo thống kê của Bệnh viện (BV) Tâm thần TP Cần Thơ, chỉ 6 tháng đầu năm 2018, có 14.000 lượt bệnh nhân đến khám và điều trị tại BV. Bác sĩ Thiều Quang Hùng phân tích, ý thức về tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần ngày càng được nâng cao, nên khi có biểu hiện bất thường, người bệnh thường đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa. Y học hiện đại phát triển, bao gồm lĩnh vực chẩn đoán và điều trị hiệu quả các bệnh lý tâm thần, tạo được niềm tin đối với người bệnh. Song song đó, mạng lưới cộng tác viên chương trình mục tiêu quốc gia về phòng chống các bệnh lý tâm thần của tuyến y tế cơ sở được đào tạo, tập huấn thường xuyên, hoạt động có hiệu quả trong việc sàng lọc phát hiện bệnh tại cộng đồng.

Chăm Sóc Và Điều Trị Bệnh Nhân Tâm Thần Tại Cộng Đồng
Những vấn đề cần chú ý khi chăm sóc bệnh nhân tâm thần phân liệt

Dựa vào tiêu chuẩn ICD-10 đã phân loại thì lĩnh vực bệnh tâm thần gồm trên 300 mã bệnh. Cụ thể, xếp trong nhóm loạn thần có trên 10 mã bệnh, còn trên 200 loại khác, cũng được phân nhóm, gồm: lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ, stress, sang chấn tâm lý và gần đây xuất hiện phổ biến tâm thần do nghiện chất.

Bác sĩ chuyên khoa tâm thần cho biết, triệu chứng rối loạn tâm thần rất đa dạng. Chẳng hạn đối với bệnh nhân mắc chứng hoang tưởng, thường nghĩ đến những điều không thực tế nhưng khiến bệnh nhân tin tưởng, chi phối hành vi của bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân luôn nghĩ đến chuyện có người khác muốn ám hại, đầu độc họ, sợ bị bỏ thuốc độc vào thức ăn, sợ bị người thân tấn công, nên bỏ nhà ra đi hoặc có hành vi tấn công người thân và những người xung quanh. Theo các bác sĩ, đó là dạng của hoang tưởng bị hại. Ngoài ra, còn rất nhiều loại hoang tưởng khác, như ghen tuông, được yêu, phát minh, liên hệ và nhiều loại hoang tưởng mang tính chất kỳ quái. Bên cạnh đó, một số bệnh nhân ngoài hội chứng hoang tưởng, còn bị ảo giác, ảo thanh, ảo thị,… như nghe trong đầu có người ra mệnh lệnh, thôi thúc, xúi giúc bệnh nhân thực hiện hành vi tự tử. Một vài dạng khác của rối loạn tâm thần, được biểu hiện bằng tình trạng rối loạn ngôn ngữ: bệnh nhân nói không đúng hoặc sáng tạo ngôn ngữ; hoặc hành vi căng trương lực, bệnh nhân nằm một chỗ gày; hoặc bệnh nhân có biểu hiện trầm ngâm, buồn chán, thu rúc, không nói lời nào… Đặc biệt, dạng tâm thần rối loạn hành vi, như bị kích động, có hành động đập phá, tấn công người khác và chính họ, gây nhiều hệ lụy cho cộng đồng.

Chăm Sóc Và Điều Trị Bệnh Nhân Tâm Thần Tại Cộng Đồng
dịch vụ chăm sóc người bệnh giúp con cháu, người thân trong gia đình an tâm công tác

Bác sĩ Thiều Quang Hùng cũng cho biết, tùy mức độ, tình trạng bệnh thuộc những nhóm bệnh, loại bệnh khác nhau mà bệnh nhân có biểu hiện hành vi khác nhau. Triệu chứng ban đầu giúp nhận biết các rối loạn tâm thần là: mất ngủ, suy nhược thần kinh, hay quên, sa sút trí tuệ. Các biểu hiện rối loạn phong phú, do rất nhiều nguyên nhân.

Nguyên nhân thực thể gây bệnh là khi bệnh nhân bị một bệnh cụ thể nào đó tại não gây rối loạn chuyển hóa trên não bộ, rối loạn thần kinh trung ương, như u não, chấn thương sọ não, tai nạn giao thông, tai nạn lao động. Hoặc bệnh ngoài não, như các bệnh về nội tiết, bệnh tuyến giáp, tuyến thận, hoặc các bệnh lý mãn tính như tim mạch, tiểu đường cũng có thể là nguyên nhân khiến bệnh nhân bị sa sút tâm thần, trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm thần. Thứ hai, nguyên nhân thường gặp gây rối loạn tâm thần là do những sang chấn về tâm lý gây ra, có thể diễn ra đột ngột hoặc từ từ.

Ngoài ra, tình trạng nghiện các chất, như: nghiện rượu, nghiện thuốc, ma túy tổng hợp, nghiện game online, nghiện mạng xã hội,… dẫn đến tình trạng rối loạn tâm thần cấp tính, bị ảo giác, ảo thanh, ảo thị, có hành vi kích động do hoang tưởng. Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân do cấu trúc thể chất, thường gặp ở người chậm phát triển tâm thần, trí tuệ hoặc rối loạn nhân cách. Yếu tố di truyền cũng được xem là nguyên nhân gây nên bệnh lý rối loạn tâm thần, khi thực tế, có những gia đình có nhiều người cùng mắc bệnh tâm thần.

Phối hợp điều trị và quản lý chăm sóc bệnh nhân tâm thần

Bác sĩ Thiều Quang Hùng chia sẻ, thời gian qua, BV Tâm thần TP Cần Thơ nỗ lực đáp ứng nhu cầu chăm sóc, điều trị các bệnh lý tâm thần. BV có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa và thiết bị kỹ thuật tương đối đầy đủ và các xét nghiệm chẩn đoán bệnh chính xác, đáp ứng tốt công tác chẩn đoán và điều trị.

Ngày nay, với sự phát triển của y học, lĩnh vực thuốc điều trị các bệnh lý tâm thần rất phong phú, có nhiều thuốc thế hệ mới xuất hiện song song, tiên lượng cho quá trình hồi phục của bệnh nhân rất tốt, giúp bệnh nhân thoát khỏi những cơn loạn thần. Tùy tình trạng từng bệnh nhân mà bác sĩ chuyên khoa tâm thần chỉ định phác đồ điều trị phù hợp, giảm thiểu tác dụng phụ của thuốc.

Trong những trường hợp dùng hóa dược trị liệu giảm hiệu quả, các bác sĩ sẽ dùng biện pháp điều trị khác như sốc điện, kích từ xuyên sọ. Đặc biệt, phải kết hợp điều trị nhiều liệu pháp tâm lý gia đình, tâm lý cá nhân, tâm lý nhóm.

Bệnh tâm thần có xu hướng mãn tính, kéo dài, đòi hỏi phải uống thuốc suốt đời, làm biến đổi tư duy, nhân cách bệnh nhân và cuối cùng bệnh nhân không có khả năng tự chủ sinh hoạt; vì vậy, người thân phải giúp họ phục hồi chức năng tâm lý xã hội trong sự cảm thông chia sẻ của cộng đồng. Những trường hợp bắt buộc nhập viện điều trị là khi bệnh nhân rơi vào giai đoạn loạn thần cấp tính, có hoang tưởng ảo giác, có những hành vi kích động, la hét, gây rối mất trật tự, chán ăn, có ý định tự tử… Chỉ khi nào bệnh nhân được điều trị ổn định, qua các cơn cấp tính, BV sẽ chuyển bệnh nhân sang điều trị ngoại trú hoặc đưa về y tế cơ sở để được tiếp tục cấp phát thuốc.

Hiện tại, thành phố Cần Thơ đang thực hiện chương trình quản lý, chăm sóc và điều trị cho khoảng 3.000 bệnh nhân mắc hai loại bệnh tâm thần phân liệt và động kinh tại cộng đồng. Bác sĩ Thiều Quang Hùng chia sẻ, đây là chương trình nhân đạo của Nhà nước, giúp bệnh nhân được điều trị miễn phí tại cơ sở y tế gần nhà, đỡ tốn kém chi phí, đồng thời giảm quá tải cho tuyến trên. Tuy nhiên, điều kiện bắt buộc bệnh nhân phải ổn định các rối loạn tinh thần thì mới quản lý ở trạm y tế. Hằng tháng, cán bộ trạm y tế và BV khám bệnh định kỳ và cấp thuốc cho bệnh nhân tại cộng đồng. Và quan trọng, cán bộ y tế thường xuyên nhắc nhở, hướng dẫn người nhà phối hợp chăm sóc, nâng đỡ người bệnh. Sự kiên trì của người thân sẽ phần nào giúp người bệnh phục hồi khiếm khuyết. Có thể nói, quá trình chăm sóc tại cộng đồng rất quan trọng với người bệnh tâm thần, đòi hỏi sự quan tâm, theo dõi chặt chẽ của người nhà, kịp thời nắm bắt diễn tiến điều trị của người bệnh. Khi người bệnh có biểu hiện mất ngủ hoặc những hành vi khác lạ thì phải kịp thời điều chỉnh các liệu pháp điều trị.

Bảng giá chăm sóc người già

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button