Phân biệt công dụng của cây chó đẻ thân xanh với cây chó đẻ

Khi hái cây chó đẻ làm thuốc, bạn sẽ gặp ít nhất 2 loại: một là cây chó đẻ (tức diệp hạ châu, chó đẻ răng cưa), hai là cây chó đẻ thân xanh.

Hai cây này nhìn sơ thì sẽ thấy giống nhau, tuy nhiên, khi bạn tiếp xúc nhiều thì bạn sẽ nhận ra sự khác nhau giữa chúng.

Vậy, bạn sẽ hái cây nào để làm thuốc và công dụng của chúng có giống nhau không? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nhé!

Cây chó đẻ (diệp hạ châu) khác cây chó đẻ thân xanh ở điểm nào?

• Tên gọi và chất vị: Cây chó đẻ còn được gọi là diệp hạ châu hay diệp hạ châu ngọt vì cây này có vị đắng ngọt (có tên khoa học là Phyllanthus urinaria).

Cây chó đẻ

Cây chó đẻ thân xanh còn được gọi là diệp hạ châu đắng vì cây có vị đắng (có tên khoa học là Phyllanthus amarus).

Cây chó đẻ thân xanh

• Màu sắc cây: Thân nhánh cây chó đẻ có màu hơi tía (vì vậy, nó còn được gọi là chó đẻ thân đỏ), khác với cây chó đẻ thân xanh (thân có màu xanh).
• Số lượng cành nhánh: Cây chó đẻ thường có nhiều nhánh nên trông hơi bè bè và các nhánh này thường có góc. Ngược lại, cây chó đẻ thân xanh thường mọc thẳng đứng, vươn cao, ít khi phân nhánh.
• Lá: Lá cây chó đẻ thường nhạt màu hơn (có màu xanh nhạt hơi tái) trong khi lá cây chó đẻ thân xanh đậm màu hơn (mặt trên có màu xanh sẫm) (1).

Bạn đã nhận dạng được 2 loại này chưa? Vâng, vậy thì chúng ta tiếp tục tìm hiểu công dụng của chúng nhé!

Công dụng của cây chó đẻ thân xanh có khác gì so với cây chó đẻ?

1. Dùng trong

Cây chó đẻ thân xanh khác cây chó đẻ ở mức độ lợi tiểu và thông kinh.

Theo công trình Từ điển cây thuốc Việt Nam (tập 1) thì cây chó đẻ thân xanh có chứa rất nhiều Kalium, vì vậy, nó “làm tăng mãnh liệt sự bài tiết nước tiểu“.

Ngoài ra, cây chó đẻ thân xanh còn có tác dụng thông kinh, vì vậy, nó thường được nhân dân các nước Đông Nam Á dùng làm thuốc thông kinh, sửa huyết và trục ứ (phụ nữ có thai không được dùng).

Cây chó đẻ thân xanh

Liều lượng: nấu lấy nước uống từ 8 – 16 g toàn cây chó đẻ thân xanh đã phơi âm can (phơi khô trong bóng râm).

2. Dùng ngoài

Ngoài sự khác biệt về mức độ lợi tiểu, thông kinh thì hai loại này còn khác về cách dùng làm thuốc ngoài da. Cụ thể như sau:

2.1. Cây chó đẻ (diệp hạ châu) thường được dùng điều trị các chứng như:

• Đầu khớp sưng đau: giã nát toàn cây tươi rồi đắp lên.
• Trẻ nhỏ bị tưa lưỡi: lấy toàn cây tươi giã nát, vắt lấy nước rồi bôi lên lưỡi.

2.2. Cây chó đẻ thân xanh thường được dùng điều trị các chứng như:

• Lở loét: giã nát lá tươi, vắt lấy dịch lá rồi thoa hoặc đắp lên.
• Sưng phù có kèm lở loét: lấy lá và rễ cây, đem phơi khô rồi xay nát, sau đó trộn với nước vo gạo và đắp lên chỗ bị sưng lở.

Công dụng chung của cây chó đẻ và chó đẻ thân xanh

Theo y học cổ truyền, hai loại cây trên vẫn có những công dụng giống nhau, đó là:

Cách dùng: mỗi ngày sắc uống từ 8 – 16 g toàn cây khô (phơi âm can).

Thông tin thêm

Ngoài 2 loại trên thì ở nước ta còn có:

1. Cây chó đẻ dáng đẹp (hay còn gọi là cây me lá lệch), có tên khoa học là Phyllanthus pulcher. Cây này có hình dáng khác nhiều so với 2 loại kể trên và thường được hái lá làm thuốc.

Cây chó đẻ dáng đẹp

Theo y học cổ truyền, lá cây chó đẻ dáng đẹp có tác dụng điều trị áp xe, lở miệng, nhức răng và mụn nhọt sưng đau (bằng cách giã nát lá tươi rồi đắp lên).

2. Cây chó đẻ hoa đỏ (hay còn gọi là me hoa đỏ), có tên khoa học là Phyllanthus banii. Cây này cũng có hình dáng khác ba loại trên và thường được dân gian dùng làm thuốc điều trị ghẻ (dùng ngoài da nhưng cũng ít phổ biến).